Οι φοιτητές ιατρικής του ΑΠΘ «πειραματίζονται» με εικονικούς ασθενείς
«Η εγχείρηση πέτυχε, ο ασθενής απεβίωσε» λέει το γνωστό γνωμικό, αλλά και επιστημονικές έρευνες έχουν καταγράψει τα ιατρικά σφάλματα ως μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου. Όμως, ακόμη και σε ένα ιδανικό σύστημα υγείας, δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ποτέ ρεαλιστικός στόχος η εξάλειψη των ανθρώπινων λαθών από την ιατρική. Πολλά, βέβαια, είναι δυνατό να βελτιωθούν, ξεκινώντας από το κομμάτι της εκπαίδευσης των αυριανών γιατρών.
Σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα που υπηρετεί τον σκοπό αυτόν συμμετέχει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), «παρασύροντας» τους φοιτητές του να κάνουν λάθη και να διαπιστώσουν τις συνέπειές τους, πειραματιζόμενοι σε εικονικούς ασθενείς.
Το έργο «Ιατρικά λάθη και σεναριοκεντρική ιατρική εκπαίδευση» (TAME: Training against medical error, www.tame-project.org) χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+. Ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 2015 και θα διαρκέσει μέχρι το 2018. Η σύμπραξη αποτελείται από εταίρους από την ΕΕ (Karolinska Institute, Saint Georges University of London, Masaryk University) καθώς και από Ιατρικές Σχολές τρίτων χωρών (από το Καζακστάν, την Ουκρανία και το Βιετνάμ). Ο γενικός στόχος του προγράμματος αυτού είναι να εισαγάγει καινοτόμες μεθόδους παιδαγωγικής, οι οποίες θα παρέχουν εκπαίδευση για τους φοιτητές για την αποφυγή ιατρικών λαθών.
«Το ΑΠΘ, με την τεχνογνωσία που διαθέτει στην ανάπτυξη ηλεκτρονικών διαδραστικών σεναρίων ασθενών για την εκπαίδευση των φοιτητών, λόγω των συντονισμών που είχε σε δύο ευρωπαϊκά προγράμματα, διαθέτει τις πλατφόρμες που έχει αναπτύξει για τη συνεργασία και αξιοποίηση εικονικών σεναρίων, για τον συντονισμό δράσεων και τη διάχυση του έργου» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αν. καθηγητής του Εργαστηρίου Ιατρικής Φυσικής, του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ, Παναγιώτης Μπαμίδης, ο οποίος ερευνά τις εφαρμογές της ιατρικής πληροφορικής, της εκπαιδευτικής τεχνολογίας και των τεχνολογιών διαδικτύου στην ιατρική εκπαίδευση.
«Παρουσιάζουμε στους φοιτητές σενάρια, καθοδηγώντας τους να κάνουν το λάθος, ώστε να αποκτήσουν την εμπειρία, να τους δώσουμε την έννοια του πότε μπορεί να συμβεί ένα λάθος» ανέφερε ο κ. Μπαμίδης, προσθέτοντας ότι ένα ιατρικό περιστατικό μπορεί να έχει άσχημη κατάληξη, από μία φαινομενικά ασήμαντη πρώτη απόφαση, που είναι όμως μία κακή επιλογή.
«Αν εμφανιστεί μπροστά σας ασθενής με συγκεκριμένη κλινική εικόνα τι θα κάνετε; Θα τον αφήσετε να περιμένει; Θα τον εξετάσετε; Θα τον παραπέμψετε; Η προφανής απάντηση που δίνουν όλοι οι φοιτητές μας είναι ότι θα τον εξετάσουν. Όταν όμως στη συνέχεια του σεναρίου καλούνται να αντιμετωπίσουν και μία μη ιατρικής φύσεως κατάσταση εντός του νοσοκομείου, π.χ. να καλέσουν την πυροσβεστική, κάποιοι επιλέγουν να αφήσουν τον ασθενή να περιμένει για λίγη ώρα. Στο μεταξύ όμως μπορεί να τους πεθάνει» εξήγησε, επισημαίνοντας ότι «στόχος είναι να τα σώσουμε αυτά και τη συντριβή να τη νιώσει κανείς σε ένα ασφαλές εικονικό περιβάλλον, χωρίς άλλο κόστος».
«Μωρό 6 μηνών νοσηλεύεται για παρακολούθηση στην εντατική μονάδα νοσοκομείου και ο γιατρός προσανατολίζεται να του δώσει εξιτήριο, καθώς οι γονείς του είναι εξοικειωμένοι με τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει το παιδί τους και είναι πρόθυμοι να το πάρουν στο σπίτι. Το μωρό έχει γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και τα συμπτώματα που αντιμετωπίζει εκείνη τη φορά είναι χειρότερα από άλλες, με περισσότερο εμετό και πόνο, πιθανόν συνδεόμενα με την ασθένεια. Η κοιλιά του είναι ελαφρώς διογκωμένη, ενώ κάποιες εξετάσεις αίματος βγήκαν φυσιολογικές». Τι μπορεί να πάει στραβά; «Παίζοντας με τις πιθανότητες», «επικοινωνία» και «έλλειψη δυνατοτήτων» είναι οι θεματικές ενότητες λαθών που καλύπτονται στο συγκεκριμένο σενάριο του έργου TAME.
Η συνολικές δράσεις του έργου ΤΑΜΕ, καθώς και άλλων σχετικών προγραμμάτων, θα παρουσιαστούν στο συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί 22-24 Ιουνίου, στη Θεσσαλονίκη (www.cbms2017.org). Οι στόχοι του TAME παρουσιάστηκαν στη διημερίδα με θέμα «Σπουδές στο ΑΠΘ και στον κόσμο τον 21ο αιώνα», που διοργάνωσε η Επιτροπή Σπουδών και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του ΑΠΘ (11 και 12/11).
